Informele steun gaat over mij en jou

Een beetje omkijken naar elkaar en een hand uitsteken als je ziet dat iemand dat kan gebruiken. Dat is toch niet meer dan normaal? ‘Jazeker!’, is vast jouw reactie. Gelukkig vinden veel anderen dat ook, gezien het groeiend aantal initiatieven voor informele steun. Informele steun is onbetaalde hulp, verleend door familie, vrienden, buren of vrijwilligers, in tegenstelling tot formele zorg die wordt geboden door beroepskrachten.

Toch is dat niet altijd even makkelijk in de huidige tijd. We doen allemaal ons best om alle ballen, zoals werk, gezin en sociaal leven, hoog te houden. Iedereen heeft het druk. Als het dan (tijdelijk) niet zo lekker gaat, willen we het liefst niet een ander daarmee belasten. Tegelijkertijd staat de jeugdzorg onder druk en kunnen we wel spreken van een crisis. De behoefte aan ondersteuning vanuit het eigen netwerk (van een pleeggezin) wordt daarom groter. Kan het organiseren van informele steun ervoor zorgen dat in deze behoefte wordt voorzien en daarmee de druk op de jeugdzorg vermindert?

Voor BIJ ONS, online magazine van de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen, legde ik drie stellingen voor aan een panel van professionals in de jeugdzorg en peilde hun mening over dit vraagstuk.

Ik ben zelf sinds vier jaar weekendpleegouder voor een jongen van inmiddels 14 jaar. Zo’n anderhalf jaar geleden namen wij een korte periode de 20-jarige dochter van vrienden in huis om haar te helpen de overstap naar zelfstandig wonen te maken. Ik bied op deze manieren ook informele steun – al had ik dat nooit zo gezien.

Toen ik me voorbereidde op dit onderwerp – en zelfs nog aan het begin van dit interview – voelde informele steun heel formeel. Ik zette ook een aantal initiatieven van informele steun op een rijtje voor deze editie. Ik had het idee dat het vooral over georganiseerde hulp ging. Maar dat is niet zo: informele steun gaat ook over mij. En over jou.

Uit noodzaak geformaliseerd

Zoals bij de eerste stelling duidelijk wordt, is het begrip jargon geworden. Informele steun is uit noodzaak geformaliseerd. En ik begrijp wel waarom. Er is minder verbinding met de directe omgeving. Contacten zijn vluchtig. Als werkende moeder vloog ik ook vaak in en uit bij het brengen en halen van mijn kind op school of opvang. Daarbuiten was ik vooral druk met het managen van onze eigen gezinsagenda. En toegeven dat het je op enig moment toch niet helemaal lukt, doet niemand graag.

Een van de moedigste dingen die je als mens kunt doen is hulp vragen; aangeven dat je het niet alleen kan. Daarom heb ik ook veel respect voor de ouders van onze pleegzoon, ondanks dat ze soms keuzes maken die ik lastig vind om te begrijpen. En zoals de professionals ook aangeven: soms durven mensen niet om hulp te vragen. Dus misschien is hulp bieden wel net zo moedig. Je gaat gevoelsmatig een grens over als je je ‘bemoeit’ met zaken die mensen liever niet met de buitenwereld delen.

Schroom niet om uit te reiken

Je hoeft je niet meteen aan te melden als fulltime pleegouder of bij een van de georganiseerde initiatieven. Je kunt ook ‘gewoon’ een tijdje je familie, vrienden of buren helpen. Als jullie daar samen uitkomen, is er heel veel mogelijk. Wij hadden contact met beide ouders van het meisje dat bij ons kwam wonen. Omdat ze al 20 was, besliste ze veel zelf. Ze had ons opgegeven als contactpersoon voor school en hulpverlening en toestemming gegeven om met hen te schakelen als dat nodig was. Ze viel voor veel zorg precies tussen wal en schip, tussen jeugd- en volwassenzorg. Eigenlijk kon ze nergens op korte termijn terecht.

Inmiddels is ze opgebloeid tot een zelfverzekerde jonge vrouw die zelf ook om hulp durft te vragen. Ze klopte onlangs aan voor advies omdat ze wilde gaan samenwonen met haar vriend. Het contact met haar ouders is hersteld en meer dan goed op dit moment. En ze is zelfs na ruim een jaar wachttijd alsnog in therapie gegaan om verder aan zichzelf te werken.

Dus als je het mij zou vragen, schroom niet om uit te reiken. Of dat nu is om hulp te vragen of hulp te bieden, het kan iets positiefs teweegbrengen. En kom je er toch zelf niet uit of heb je behoefte aan een duidelijker kader of begeleiding, neem dan contact op met een van de initiatieven voor informele zorg bij jou in de buurt.